De gebouwen in Europa energetisch renoveren wordt een gigantische opdracht. Tot nu toe wordt jaarlijks slechts één procent gerenoveerd. We moeten dus sneller worden. Daarvoor hebben we slimme methodes nodig, zoals de inschuifmethode van Finstral, die het vervangen van verouderde ramen een stuk eenvoudiger maakt. Wat dat inhoudt, toont een renovatieproject voor 1359 ramen in de stadsrand van Erfurt.

Afbeeldingen Erik Mosoni

Het is zo’n natte en koude herfstdag die je het liefst van al achter je raam doorbrengt. Het is rustig in de wijk met prefabflats tussen het domein van de kazerne en de volkstuinen aan de rand van Erfurt. Voor de drie flatgebouwen uit de jaren zeventig staan werfcontainers van Finstral. Die vormen de enige aanwijzing van het feit dat er sinds de zomer een grootschalige renovatie aan de gang is: de vernieuwing van 1300 ramen in 144 verhuurde woningen. En dat met slechts zes monteurs op zo’n drie maanden tijd.

Normaal is het vervangen van ramen in grote gebouwen die al in gebruik zijn, een hele klus wat de organisatie betreft. Er moeten stellingen en puincontainers geplaatst worden, woningen en kantoren moeten tijdelijk ontruimd worden, en de meubels in de ruimtes moeten bij elkaar geschoven en met dekzeilen tegen vuil en stof beschermd worden. De oude ramen en vensterbanken worden uit de dagkanten gebroken, voordat de nieuwe ramen met pleisterwerk bevestigd kunnen worden. Dan moet er nog geschilderd en opgeruimd worden. Als er tijdens de bouwfase niets beschadigd geraakt is, doen zich bij de inspectie van de vervanging geen problemen voor. Toch in theorie. De realiteit ziet er vaak anders uit. Bovendien is het erg tijdrovend om bestaande gebouwen te renoveren. Er moeten gemiddeld zeven tot negen ramen per woning vervangen worden, wat doorgaans één dag in beslag neemt. Dat zorgt voor geluidsoverlast en vuil. En de gebouwen staan ook nog eens weken in de steigers. Het vooruitzicht van nieuwe ramen mag nog zo aanlokkelijk zijn, voor huurders, huisbazen en eigenaars, maar ook voor werfleiders en monteurs is de weg ernaartoe in de eerste plaats moeizaam.

Bij het project in Erfurt gaat het er anders aan toe. Op de tweede verdieping van het flatgebouw betreden zes raammonteurs de woning met drie slaapkamers van een echtpaar dat hier al veertig jaar woont. Er moeten negen ramen vervangen worden. Van witte kunststof met ventilatiegaten in het onderste raam en dubbele isolerende beglazing zonder coating. De huurders hebben de gordijnen van de ramen gehaald en de vensterbanken vrijgemaakt. Meer hoefden ze vooraf niet te doen. De monteurs leggen vlot schildersvlies neer en halen de oude raamvleugels eruit. Die brengen ze via een mobiele hefbrug naar beneden over de balustrade van het balkon. Een stelling? Niet nodig.

Op enkele ogenblikken tijd maken de monteurs het oude raam schoon en halen ze de pakkingen en het beslag eraf. Frisse lucht en af en toe het gezoem van een elektrische schroevendraaier. Meer ‘hinder’ ondervinden de huurders in de kamer ernaast niet. Dan worden de nieuwe raamelementen al via de hefbrug doorgegeven en de kamer binnengedragen. Daar worden intussen nieuwe compribanden en steunblokjes in het oude raam geplaatst. Vervolgens worden de nieuwe ramen in de oude geschoven en vastgeschroefd. En tot slot worden nieuwe, profielloze vleugels geplaatst en afgesteld. Dat was het: de ramen zijn vervangen.

Terwijl de collega’s het schildersvlies oprollen, toont de montageleider het echtpaar hoe ze de nieuwe ramen moeten bedienen. Na tweeënhalf uur verlaten de monteurs de woning. Zonder vuil of lawaai gemaakt te hebben. “Het was eerder zoals wanneer een installateur een nieuwe wasmachine brengt en aansluit”, stelt de huurster vast. Ze voegt eraan toe dat de buren haar al verteld hadden dat de renovatie verbazingwekkend snel, schoon en geruisloos verloopt.

Optisch zijn de nieuwe kunststof ramen nauwelijks te onderscheiden van de oude. Maar het driedubbele isolatieglas verbetert de isolatiewaarde van de woning aanzienlijk: van 3,0W/m^²K naar 0,6. Moderne raamventilatie zorgt voor een constante luchtcirculatie zonder vervelende tocht en voorkomt dat er zich condensatiewater ophoopt aan de binnenkant, zoals bij de oude ramen het geval was. De ramen aan de zuidkant hebben bovendien beglazing met lichte zonwering, zodat de kamers in de zomer niet meer zo snel opwarmen. En uiteraard zijn alle ramen uitgerust met kwaliteitsvolle veiligheidsgrendels, zodat inbrekers veel minder snel binnen raken.

Voor de eigenaar van het flatgebouw, het Duitse Federale Agentschap voor Vastgoedtaken (BImA), was de eenvoudige procedure voor het vervangen van de ramen het beslissende argument om te kiezen voor het aanbod van de gebroeders Allendorf, partners van Finstral. “De ramen van Finstral zijn zonder twijfel van uitstekende kwaliteit, maar die kunnen we ook bij andere fabrikanten krijgen”, aldus Birgit Heese, directie Erfurt van de afdeling Wonen voor de Oostelijke regio. “Voor ons maakt de inschuifmontage het verschil. Die methode zorgt er namelijk voor dat de organisatie van de werken veel minder moeite kost.”

Timo Sachse, hoofd van de technische verkoop van Finstral in Duitsland: “We hebben met zes monteurs vakkundig 1300 ramen vernieuwd op drie maanden tijd. Dat is vier tot zes keer sneller dan wanneer ramen op de normale manier vervangen worden.” Minder moeite, minder personeel, minder tijd: voor veel vastgoedeigenaars klinkt de inschuifmontage in het begin te mooi om waar te zijn. Toch werkt Finstral al jaren met deze methode en kan het dus tal van succesvol vernieuwde ramen als referentie opgeven. En het worden er steeds meer. Timo Sachse vindt dat niet verbazend. “Als we de renovaties willen doen vlotten en de renovatiedoelen in heel Europa ondanks het krappe aantal geschoolde krachten willen behalen, dan hebben we meer innovatieve methodes als deze nodig.”

Het bestaande vastgoed is verantwoordelijk voor zo’n 40 procent van het energieverbruik in Europa. De energetische renovatie van gebouwen is dus een van de belangrijkste uitdagingen op weg naar een klimaatneutrale toekomst. Alleen al door te renoveren, zou het energieverbruik van de bestaande gebouwen in de Europese Unie met vijf tot zes procent verlaagd kunnen worden. Dat is wat de officiële cijfers ons zeggen. Toch werd de afgelopen jaren gemiddeld minder dan één procent van het nationale gebouwenbestand gerenoveerd. Alleen al in Duitsland bestaan er volgens berekeningen van het ‘Verband Fenster + Fassade’ (VFF) 235 miljoen ramen met een isolatiewaarde van meer dan U_w 2,4W/m²K. Als ze allemaal vervangen werden, zou dat op jaarbasis het energieverbruik met zo’n 53 miljard kilowattuur doen dalen, en de CO₂-uitstoot met ongeveer 12,3 miljoen ton. En ook economisch gezien loont de renovatie van ramen de moeite: omgerekend in kilowattuur liggen de kosten om energie te besparen door ramen te vervangen, doorgaans lager dan de huidige inkoopprijs van energie. De steunprogramma’s van de overheid in veel Europese landen maken het nog aantrekkelijker om te investeren in energiebesparende maatregelen. En dankzij de inschuifmontage biedt Finstral een methode met minimale ingrepen voor ramen van kunststof en aluminium uit de jaren zeventig, tachtig en negentig, zodat een groot deel van deze gigantische opdracht een stuk sneller geklaard wordt.

De inschuifmontage van Finstral
Geen lawaai, geen vuil, geen stelling: de inschuifmontage maakt het vervangen van kunststof of aluminium ramen uit de jaren zeventig, tachtig en negentig eenvoudiger en sneller. Aangezien het raam niet uitgebroken of deels eraf gezaagd wordt, is het niet nodig om de aanwezige gepleisterde gevelisolatie of voorzetwanden van de gevel af te breken. De oude raamaansluiting wordt behouden en ook de grootte van het glasoppervlak verandert niet, zodat de lichtinval hetzelfde blijft. Vanbinnen bedekt de profielloze Nova-line-vleugel het oude raam. Deze is verkrijgbaar in verschillende materialen: kunststof, aluminium, hout of ForRes.

Het project in het kort: vervangen van de ramen

• Gebouw: drie gebouwen voor meerdere gezinnen met drie verdiepingen en in totaal 144 woningen
• Opdracht: 1359 ramen vervangen
• Locatie: Erfurt, Duitsland
• Bouwjaar: 1972 (de ramen werden voor het laatst vervangen in 1990)
• Renovatiejaar: 2021
• Finstral Partner: Gebrüder Allendorf, gebr-allendorf.de
• Duur van de renovatie: drie maanden
• Personeel: zes monteurs
• Finstral-ramen: FIN-Window Nova-line 77 kunststof-kunststof, buiten en binnen 01 wit extra glad, raamventilatie PassiveVent Mini, glas met lichte zonwering Mediterran 3 aan de zuidkant