De energetische renovatie gebouwen in Europa wordt een gigantische operatie. Tot nu toe wordt jaarlijks slechts één procent gerenoveerd. Dit moet veel sneller gaan. Daarvoor hebben we slimme methodes nodig, zoals de inschuifmethode van Finstral, die het vervangen van verouderde kozijnen een stuk eenvoudiger maakt. Wat dat inhoudt, laat een renovatieproject voor 1359 ramen aan de rand van Erfurt zien.

Afbeeldingen Erik Mosoni

Het is zo’n natte en koude herfstdag waarop je het liefst de hele dag binnen blijft zitten. Het is rustig in de wijk met prefabflats tussen het terrein van de kazerne en de volkstuinen aan de rand van Erfurt. Voor de drie flatgebouwen uit de jaren zeventig staan bouwketen van Finstral. Die vormen de enige aanwijzing van het feit dat er sinds de zomer een grootschalige renovatie aan de gang is: de vernieuwing van 1300 kozijnen in 144 huurwoningen. En dat met slechts zes monteurs in zo’n drie maanden tijd.

Normaal is het vervangen van kozijnen in grote gebouwen die al in gebruik zijn, een hele organisatie. Er moeten steigers en containers geplaatst worden, woningen en kantoren moeten tijdelijk ontruimd worden, en de meubels in de ruimtes moeten bij elkaar geschoven en met afdekzeil tegen vuil en stof beschermd worden. De oude kozijnen en vensterbanken worden uit de dagkanten gebroken, voordat de nieuwe kozijnen met stucwerk bevestigd kunnen worden. Dan moet er nog geschilderd en opgeruimd worden. Als er tijdens de bouwfase niets beschadigd geraakt is, doen zich bij de inspectie van de vervanging geen problemen voor. In theorie althans. De realiteit ziet er vaak anders uit. Bovendien is het erg tijdrovend om bestaande gebouwen te renoveren. Er moeten gemiddeld zeven tot negen kozijnen per woning vervangen worden, wat doorgaans één dag in beslag neemt. Dat zorgt voor geluidsoverlast en vuil. En de gebouwen staan ook nog eens weken in de steigers. Het vooruitzicht van nieuwe kozijnen mag nog zo aanlokkelijk zijn, voor huurders, huisbazen en eigenaars, maar ook voor opzichters en monteurs is de weg ernaartoe vaak moeizaam.

Bij het project in Erfurt gaat het er anders aan toe. Op de tweede verdieping van het flatgebouw betreden zes monteurs de woning met drie slaapkamers van een echtpaar dat hier al veertig jaar woont. Er moeten negen kozijnen vervangen worden. Van wit kunststof met ventilatiegaten in het onderste kozijn en dubbele isolerende beglazing zonder coating. De huurders hebben de gordijnen van de kozijnen gehaald en de vensterbanken vrijgemaakt. Meer hoefden ze vooraf niet te doen. De monteurs leggen in een oogwenk afdekvlies neer en halen de oude raamvleugels eruit. Die brengen ze via een hoogwerker naar beneden over de balustrade van het balkon. Een steiger? Niet nodig.

In no-time maken de monteurs het oude kozijn schoon en halen ze de pakkingen en het beslag eraf. Een lichte tocht en af en toe het gezoem van een elektrische schroevendraaier. Meer ‘hinder’ ondervinden de bewoners in de kamer ernaast niet. Dan worden de nieuwe kozijnelementen al vanaf de hoogwerker aangereikt en de kamer binnengedragen. Daar worden intussen nieuwe compribanden en steunblokjes in het oude kozijn geplaatst. Vervolgens worden de nieuwe kozijnen in de oude geschoven en vastgeschroefd. En tot slot worden nieuwe, profielloze vleugels geplaatst en afgesteld. Dat was het: de kozijnen zijn vervangen.

Terwijl de collega’s het afdekvlies oprollen, toont een van de monteurs het echtpaar hoe ze de nieuwe ramen moeten bedienen. Na tweeënhalf uur verlaten de monteurs de woning. Zonder vuil of lawaai gemaakt te hebben. “Het was alsof een installateur een nieuwe wasmachine brengt en aansluit”, stelt de bewoonster vast. Ze voegt eraan toe dat de buren haar al verteld hadden dat de renovatie verbazingwekkend snel, schoon en geruisloos verloopt.

Optisch zijn de nieuwe kunststof kozijnen nauwelijks te onderscheiden van de oude. Maar het triple isolatieglas verbetert de isolatiewaarde van de woning aanzienlijk: van 3,0 W/m²K naar 0,6. Moderne raamventilatie zorgt voor een constante luchtcirculatie zonder vervelende tocht en voorkomt dat er zich condensatiewater ophoopt aan de binnenkant, zoals bij de oude ramen het geval was. De ramen aan de zuidkant hebben bovendien beglazing met lichte zonwering, zodat het binnen in de zomer niet meer zo snel warm wordt. En uiteraard zijn alle ramen uitgerust met hoogwaardige vergrendeling, zodat inbrekers veel moeilijker binnenkomen.

Voor de eigenaar van het flatgebouw, het Duitse Federale Agentschap voor Vastgoedtaken (BImA), was de eenvoudige procedure voor het vervangen van de kozijnen het beslissende argument om te kiezen voor de gebroeders Allendorf, partners van Finstral. “De kozijnen van Finstral zijn zonder twijfel van uitstekende kwaliteit, maar die kunnen we ook bij andere fabrikanten krijgen”, aldus Birgit Heese, directie Erfurt van de afdeling Wonen voor de Oostelijke regio. “Voor ons maakt de inschuifmontage het verschil. Die methode zorgt er namelijk voor dat de organisatie van de werkzaamheden veel minder moeite kost.”

Timo Sachse, hoofd van de technische verkoop van Finstral in Duitsland: “We hebben met zes monteurs vakkundig 1300 kozijnen vernieuwd in drie maanden tijd. Dat is vier tot zes keer sneller dan wanneer kozijnen op de normale manier vervangen worden.” Minder gedoe, minder personeel, minder tijd: voor veelvastgoedeigenaren klinkt de inschuifmontage in het begin te mooi om waar te zijn. Toch werkt Finstral al jaren met deze methode en kan het dus tal van succesvol vervangen kozijnen als referentie opgeven. En het worden er steeds meer. Timo Sachse vindt dat niet verbazingwekkend. “Als we het tempo van de renovaties willen opvoeren en de renovatiedoelen in heel Europa ondanks het krappe aantal vakmensen willen behalen, dan hebben we meer innovatieve methodes als deze nodig.”

Het bestaande bestand is verantwoordelijk voor zo’n 40 procent van het energieverbruik in Europa. De energetische renovatie van gebouwen is dus een van de belangrijkste uitdagingen op weg naar een klimaatneutrale toekomst. Alleen al door te renoveren, zou het energieverbruik van de bestaande gebouwen in de Europese Unie met vijf tot zes procent verlaagd kunnen worden. Dat is wat de officiële cijfers ons zeggen. Toch werd de afgelopen jaren gemiddeld minder dan één procent van het nationale gebouwenbestand gerenoveerd. Alleen al in Duitsland bestaan er volgens berekeningen van het ‘Verband Fenster + Fassade’ (VFF) 235 miljoen kozijnen met een isolatiewaarde van meer dan Uw 2,4 W/m²K. Als ze allemaal vervangen werden, zou dat op jaarbasis het energieverbruik met zo’n 53 miljard kilowattuur doen dalen, en de CO₂-uitstoot met ongeveer 12,3 miljoen ton. En ook economisch gezien loont de renovatie van kozijnen: omgerekend in kilowattuur liggen de kosten om energie te besparen door kozijnen te vervangen, doorgaans lager dan de huidige inkoopprijs van energie. De overheidssubsidie in veel Europese landen maakt het nog aantrekkelijker om te investeren in energiebesparende maatregelen. En dankzij de inschuifmontagebiedt Finstral een methode met minimale ingrepen voor kozijnen van kunststof en aluminium uit de jaren zeventig, tachtig en negentig, zodat een aanzienlijk deel van deze gigantische klus een stuk sneller geklaard kan worden.

De inschuifmontage van Finstral
Geen geluidsoverlast, geen vuil, geen steiger: de inschuifmontage maakt het vervangen van kunststof of aluminium kozijnen uit de jaren zeventig, tachtig en negentig eenvoudiger en sneller. Aangezien het kozijn niet uitgebroken of deels eraf gezaagd wordt, is het niet nodig om de aanwezige gepleisterde gevelisolatie of voorzetwanden van de gevel af te breken. De oude kozijnaansluiting blijft behouden en ook de grootte van het glasoppervlak verandert niet, zodat de lichtinval hetzelfde blijft. Aan de binnenzijde bedekt de profielloze Nova-line-vleugel het oude kozijn. Deze is verkrijgbaar in verschillende materialen: kunststof, aluminium, hout of ForRes.

Het project in het kort: vervangen van de ramen

• Gebouw: drie appartementencomplexen met drie verdiepingen en in totaal 144 woningen
• Opdracht: 1359 ramen vervangen
• Locatie: Erfurt, Duitsland
• Bouwjaar: 1972 (de ramen werden voor het laatst vervangen in 1990)
• Renovatiejaar: 2021
• Finstral Partner: Gebrüder Allendorf, gebr-allendorf.de
• Duur van de renovatie: drie maanden
• Personeel: zes monteurs
• Finstral-ramen: FIN-Window Nova-line 77 kunststof-kunststof, buiten- en binnenzijde 01 wit extra glad, raamventilatie PassiveVent Mini, glas met lichte zonwering Mediterran 3 aan de zuidkant